palestina-2019

Palestinako brigada feministaren 2. kronika: emakumearen gorputzaren kondena israeleko kartzela sisteman

Palestinako lurraldean bi aste daramatzagu, gizartean murgildu garenetik ezagututako pertsona orok, preso politiko gisa kartzela estuki ezagutu du, esperientzia pertsonal edota gertuko kontakizun ugari ditugu adibide. Egun, 5.250 palestinar kartzelan dira, haietatik 44 emakumezkoak. Israelen apartheid kolonialistaren areagotzea ezinezkoa litzateke helmen handiko zigor sistema gabe. Hemen inor ez da salbu, sare sozialetan auzi palestindarrarekin bat egite hutsak kondena zaitzake.


Herritartasunaren arabera, sistema legegile ezberdinak ezartzen ditu israelek. Horrela, jerusalemeko hiritar palestinarrei legedi zibila aplikatzen zaie, Gaza eta Zisjordaniako biztanleei, ordea, legedi militarra. Azken honek ahalbidetuta, maiz, ilegala den atxiloketa administratiboa gauzatzen da. Honen berezitasunak epaiketa gabeko itxialdian datza, inolako ebidentzia gabe, hainbat egunez, hilabetez edo urtez luza daiteke espetxeratzea. Jerusalemen, legedi zibilaren arrazoiz, aurreko kasuko egoerarik ez da ematen, honen beharrean etxe atxiloketak gertatzen dira, batez ere gazteen kasuan. Errepresio forma honek etxetik ateratzeko baimena ezeztatzen die kaltedunei. Emakumeak sistema hau aurrez aurre sufritzen du. Semeak zigorra apurtu eta ondorio okerragoen beldurrean, ama presozain bihurtzera behartuta sentitzen da, etxe barruan biolentzia egoera larriak sortzen direlarik.


Askatasun-gabetzea Israel indar okupatzailearen espetxeetan ematen denean, bizi baldintzak onartezinak bilakatzen dira. Gaur egun giltzapetutako 44 emakumeak Damon kartzelan daude. Bertan arazo askori aurre egin behar diete, beti ere, bere genero baldintza jasanez. Higiene pertsonala partekatutako dutxetan egin behar dute, zeldatik ateratzeko egunean zehar banaturik dituzten lau orduetan. Hau kultura arabiarrean bereziki iraingarria da, hala beste emakumeen aurrean biluzik agertzeak nola beraien praktikak kontrolatzeak haien pribatasuna kentzen dielako. Patioan aisialdirako duten ordu bakarra ezin dute eroso igaro, bertako kameren presentziak hijaba erabiltzera behartzeaz gain, kirolak praktikatzeko askatasuna murrizten baitie. Osasunari dagokionez, emakumearen gorputzaren ezaugarriak ez dira lehentasun. Ez dago mediku espezializaturik, egoera hau are gehiago larritzen da haurdunaldian. Beharrezkoak diren mediku kontrolak eskasak dira, eta daudenean, presoa bilurtuta egoten da. Egoera honek israelgo katzela sistemaren aurpegi makabroena erakusten du erditzean, azken momenturaino askatzen ez dutelarik.


Emakumearen gorputza tortura erraminta gisa erabiltzen dute. Hasiera-hasieratik, galdeketetan, sexu irainak ohikoak dira sendotasuna gutxiesteko helburuarekin. Bortxaketa mehatxuen, haien senideen aurrean biluztearen, soldaduen jarrera gertuaren eta beste hainbat erasoen inguruko testigantzak entzun ditugu. Hau gutxi balitz, epailearengana joan aurretik eta bueltatzean beharrezkoak diren miaketak baino gehiago sufritzen dituzte. Gainera, hilerokoa dutenean, konpresen erabilera ezeztatzen diete, haien duintasuna zapalduz. Guzti honek, akusatuak epaiketa prozesua ekidin nahi izana sortarazten du, askotan berarenganako probarik ez dagoela dakien arren, kondena zehatzaren adostasunera iritsiz.


Kartzelaren hormen barruan, garaipen handiak ere eman dira, honen adibide Khalida Jarrar preso ohiak aurrera eramandako eskolak ditugu. Nahiz eta Israelek presoen hezkuntzarako oztopoak jarri, Khalidak espetxealdia politizazio prozesu batean bilakatzea lortu du, legedia eta historia klaseak antolatuz, baita presoak batxilergoarekin jarraitzea ahalbidetuz. Lorpen honen garrantzia bizirik dirauen mekanismoan datza, kartzela liburuz eta baliabidez hornitu baitu, presoen elkarrenganako laguntza eta jositako sareak erresistentziak kartzela barruan bizirik dirauela frogatuz.

 

 

Palestinako brigada feministaren lehen kronika: erresistentziaren katebegiak

Palestinaren askatasunaren aldeko borrokak urteak bezainbat ertz konplexu ditu, batik bat emakumeek pairatzen duten zapalkuntzari dagokionean. Ez da egoera berdina 48ko lurraldeetan bizi direnena, Gazan bizi direnena, edo Zisjordanian; Jerusalemen bizi direnena, edo Bethlehemen; Hebronen, edo Ramallahn. Israelen okupazioak forma desberdinak hartzen ditu, Zisjordania kasu, hiru zonaldetan banatuta dago: A eremuaren gehiengoa Palestinar Autoritate Nazionalaren (PAN) kontrolpean dago; B eremuan PAN-ak kontrol zibila duen bitartean, Israelekin partekatzen du kontrol militarra, eta C eremua Israelek kontrolatzen du guztiz.

Tokian tokiko okupazioaren aurrean antolatutako borrokan, emakumeen antolakuntzak garrantzia berezia hartzen du gizartea eraldatzeko duen gaitasunagatik. Ezagutzeko asko geratzen bazaigu ere, hona orain arte ikusi eta ikasitakoaren hurbilpen bat.

Bethlehemeko Aida errefuxiatu gunea 1948ko ‘Nakba’ edo hondamendian Israelek kanporatutako 6000 palestinarrentzat sortu zuen UNRWAk. Gaur egun oraindik bertan bizi dira. Israel apartheidaren harresia eraikitzen hasi zen II. Intifadaren ondoren, besteak beste, Aida Camp guztiz inguratu arte. Oinarrizko beharrizanak asetzeko eskasiak, adibidez urak, mugimendu askatasun ezak eta egunerokotasuneko konfrontazioak ezaugarritzen du. Aidako umeentzako hezkuntza politikorako espazio kultural propio baten behar izanaz jabetuta, bertako emakumeek Amal Almustakbal zentroa sortu zuten, 1987.urtean.
 


Bertako egoera politiko eta sozioekonomiko gogorraren ondorioz, antolakuntza, borroka eta erresistentzia gune indartsua da Aida. Emakume aritu baten ahotik jaso ditugu borrokaren gazi-gozoak. Haren esanetan, emakumeei betidanik egotzi izan zaien rola ezinbestekoa izan da erresistentzia armatuaren sostengurako. Gogora dakartza nola zaintzen zituzten emakumeek kaleak, soldaduak gauez errefuxiatu gunera sartzean palestinarrak bide seguruetatik gidatzeko. “Erresistentziaren begiak ziren”. Oro har, hasiera batean esparru publikoan emakumearen parte-hartze politikoa baxua izan arren, gerora, borroka armatuaren lehen lerroan agertzen eta bi esparruak uztartzen hasi ziren. Honela, errefuxiatu gunean hazi eta hezi dira nazio askapenerako borrokan parte hartu duten emakume esanguratsuak, haietako batzuen izena darama Amal Almustakbal zentroak.

Oinarrizko beharrizanak asetzeko burujabetza falta palestinarren arazo nagusienetariko bat da. Honen aurrean emakumeak antolatzen hasi ziren besteak beste hezkuntza, osasun eta aisialdi arloetan, Beit Sahourreko Arab Women Union-ek egin bezala. Bestalde, Union of Palestinian Women Committees-ek ahalduntze politikoan lan egiten du 200 herrietako emakume palestinarrak saretu eta antolatuz, esateko, Hebronen.

Hebroneko gatazka guztiaren muinean dago alde zaharraren kolonizazioa. Ezagunak egingo zaizkizue bertako argazkiak: behin merkatal gune ziren bizi handiko kaleak hutsik, eta oraindik bizirik mantentzen diren kaleak estaltzen dituen sarea, goiko pisuetan bizi diren kolonoek palestinarrei jaurtitzen dieten zaborretik babesteko. Hebronen bereziki palestinarrek jasaten duten kolono eta militarren jazarpenak ez du parekorik. Eguneroko biolentzia kudeatu eta aurre egitea helburu estrategikotzat du UPWCk. Horretarako, emakume taldeak dituzte, ikasleak eta langileak boteretzeko lan egiten dute, haurrek bizi duten amorru, ezintasun, eta tentsioa kanalizatzeko aisialdi ekintzak aurrera eramaten dituzte, eta nazio askapenerako prozesuan eragiten dute emakumeen eskubideen aldeko mugimenduan parte hartuz.

 

Biziraupena eta burujabetzaren aldeko borroka: nola uztartu?

Emakumeak gauzatzen ari diren erresistentziak garrantzia ukaezina du palestinarren nazio askapenean, hark hartzen baitu bizitza publiko eta pribatuaren arteko mugei aurre egiteko erantzukizuna. Konplexua bilakatzen baita egoera, emakumea bere eskubideen jabe egin eta aldi berean nazio zapalkuntzaren aurka antolatu behar denean. Gizarte heteropatriarkala izaki, antolakuntza politikoan lekua egiteko borrokatu beharrak, norberetik hasi eta etxe barruan borrokatzea esan nahi du. Israelek, emakume palestinarraren esangura politikoaz jakitun bere aurkako ofentsiba abiatu du, haren gorputza erabili eta guda armatzat hartuz, borrokaren eta elkartasunaren zutabea eraisteko helburuarekin.

Orriak