2017ko brigadak

  • Brigadisten eskutik bolibiako prozesu eraldatzailearen nondik norakoak


     

    2005ean Evo Morales eta Movimiento al Socialismo (MAS) herriak Gobernuan jarri zituenetik, Boliviako herriak izandako onurak bistakoak dira. Datu batzuk ematearren, muturreko pobrezia %36,7tik %16,8ra jaitsi da eta aberatsen eta pobreen arteko aldea nabarmen txikitu da. Bestalde, gutxieneko soldata bost aldiz igo da, 440 bolivianotik (62 euro) 2000 bl-ra (285 euro). Inbertsio publikoa ere 10 aldiz handitu da. Adibidez, haur, emakume zein pertsona zaharrei bono-laguntzak banatzen zaizkie beren beharrei aurre egiteko: ikasten jarraitu ahal izateko, gutxieneko beharrak asetzeko, etab. Industrian, etxebizitzan eta bestelako alorretan ere inbertsioak egin dira. Baina, nola da posible hau guztia egiteko ahalmena izatea? Nondik datoz diru-sarrerak?

  • Deskolonizatuz eraiki, eraikiz deskolonizatu: Bolivia eta Euskal Herria

    Independentzia lortu zuen Boliviak 1825ean,  baina eskubide osoko herritar izateko aukera ukatzen zitzaion gizartearen %90ari (emakumeak, indigenak, jabetzarik ez zeukatenak). Horregatik, esan daiteke barne mailako kolonialismoak eta menpekotasunak indarrean jarraitu zutela urte luzez.

    Hala ere, Boliviako herri sektore ezberdinen erresistentziak nabarmenak izan dira: 1952an meatzari eta nekazariek Iraultza Nazionala burutu zuten. Indigenek lurraren gaineko eskubidea lortu zuten. Haatik, arrazismo ekonomiko, kultural eta politikoak jarraitu zuen. 2000. eta 2003. urteetan hainbat altxamendu gertatu ziren, tartean, herriak transnazional bat kanporatzea lortu zuen. Altxamendu horien subjektu politiko nagusia indigenak izan ziren. Hain zuzen ere, testuinguru horrek ahalbidetuko du MAS mugimendua Gobernura iristea eta, horrekin batera, deskolonizazio prozesu integral bat martxan jarriko da. Prozesu horrek hezkuntza, justizia, demokrazia eta ekonomiaren berdefinizioa ekarriko du, hau da, bizitza bera berdefinituko da.

  • Ongi bizitzea: heriotzaren politikatik bizitzaren politikara

    2005etik aurrera Boliviako herria eraldaketa prozesu bat aurrera eramaten ari da. Indar eraldatzaileek 2 aukera dituzte: ordena zaharra mantendu edo benetako eraldaketa gauzatu. Benetako eraldaketa gauzatzeko mundua beste era batean pentsatu behar dugu. Europan  hegemoniko diren  neoliberalismo, kapitalismo eta patriarkatuak sortu duten gizartea dominazioan eta explotazion oinarritua dago. Eta hori Boliviara zein Latinoamerikara hedatu da. Mundua gizonaren (patriarkala), norbanakoaren (indibiduala), mendebaldearen (arrazista), ikuspuntutik pentsatzen da. Boliviaren erronketako bat da balore horiei buelta eman eta ondo bizitzea erdigunean jartzea. Nola? Bizitza emakumearen, indigenaren, langileriaren ikuspuntutik pentsatuz, kosmosarekin oreka mantenduz. Eta horretarako beharrezkoa da bizitza eta bizitzaren erreprodukzioa oinarri dituen politika, kultura eta ekonomia garatzea.

  • Evo Morales Ayma: eraldaketaren izena, izana edo ezina

    2006an asanblada konstituziogileko kideen hausteskundeak egin ziren Bolivian. MAS-ek gehiengoa lortu zuen, baina ez zen bi herenetara heldu. Horregatik, hainbat neurri adostu behar izan zituzten. Adoste prozesu horretan, presidentea soilik behin berraukeratzea hitzartu zuten oposizioaren eskaeragatik. Geroztik, Evo Morales berriz hautatu ahal izatea da eztabaida politikoaren gako nagusienetariko bat. Baina, zergatik da hain garrantzitsua herri sektore handi batentzat Evo berriz izendatua izatea? Zer dago presidentearen figura horren atzean?

    Diotenez, gaueko ordu txikietan itzartzen da Evo, eta berekin batera baita bere inguru gertukoak ere. Izango da nekazari ohiturengatik, izango da herritarrekiko arduragatik, batek daki zein den ordu horietan ministroak esnarazteko arrazoia. Hala ere, ez pentsa lotara iluntzean joaten denik, gau erdia jota oheratzen da. Badirudi, esana betetzen duen horietakoa dela, eta horri balio handia ematen diote boliviarrek. Irmoki sinisten dute Evorengan; izan ere, beldur handienetakoa da inor gobernuan sartu eta ustelkeriak jatea, prozesu eraldatzailera arte erreferentziatzat izan dituzten Estatu botere gehienak ustelak izan baittira. Baina Evok badu zer edo zer horrelakorik sekula ez duela egingo helarazten diena herritarrei. Horrez gain, umiltasunetik ideiak tinko ekiten dio bere lanari, eta sektore ezberdinak kohesionatzeko gaitasuna du.

  • Nolako kosmobisioa, halako Herria

    Mundua ulertzeko moduak eta moduak daudenez, kosmobisioak ugariak dira, begiradak anitzak direlako. Beraz, garrantzitsua da kosmobisioaren ezagutza, horren araberakoa baita sortzen dugun mundua.

    Mendebaldeko kosmobisio hegemonikoa binarioa dugu: generoan, moralean, boterean, kolorean, kapitalean... Izan zaitezke neska ala mutila, ona ala gaiztoa, zapaldua ala zapaltzailea, txuritxoa ala beltza, polita ala itsusia, aberatsa ala pobrea. Ez da onartzen bai eta ezaren arteko izaterik. Gainera, binarismo guztiak hierarkizatzen dira; bata beti gailentzen zaio besteari.